NHẬN DIỆN TỰ CHUYỂN HÓA CỦA TỔ CHỨC ĐẢNG, TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ XÃ HỘI

         

Tự chuyển hoá là "Tự bản thân chủ thể (tổ chức, cá nhân) có hành vi hoặc việc làm hoặc tự gây ra, chỉ bằng sức lực, khả năng của riêng tổ chức, cá nhân hoặc chịu sự chi phối của hành động, hoạt động do mình làm hoặc gây ra để biến đổi sang dạng hoặc hình thái khác về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống hoặc về ý thức, trách nhiệm. Như vậy, tự chuyển hoá của tổ chức đảng, tổ chức nhà nước hoặc cán bộ, đảng viên là tự tổ chức đảng, tổ chức nhà nước, cá nhân cán bộ, đảng viên có hành vi hoặc việc làm hoặc tự gây ra, chỉ bằng sức lực, khả năng của riêng cấp uỷ, tổ chức đảng, cá nhân đảng viên để tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống hoặc về ý thức, trách nhiệm biến đổi sang dạng hoặc hình thái khác.

          Thực tế cho thấy, từ tự diễn biến của tổ chức đảng, tổ chức nhà nước trong một giai đoạn cụ thể, đến một mức độ nào đó (từ thay đổi về lượng đến một mức độ nào đó ắt sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất) một cách tinh vi, kín đáo hoặc có thể công khai dưới nhiểu biến thể, biến thái khác nhau như sau: Từ có những thiếu sót, khuyết điểm nhỏ, đơn lẻ phát triển dần dần đến thiếu sót, khuyết điểm lớn, từ phạm vi nhỏ đến phạm vi lớn với nhiều hình thức, mức độ khác nhau. Từ thực hiện việc sai phạm nhỏ đến sai phạm lớn, từ cơ hội, nhất thời đến mang tính cố ý, thường xuyên, phổ biến, từ số lượng vi phạm nhỏ đến số lượng vi phạm lớn, từ phạm vi sai phạm hẹp đến phạm vi sai phạm rộng, từ ít nghiêm trọng, đến nghiêm trọng, thậm chí đặc biệt nghiêm trọng. Từ khuyết điểm, sai phạm của một tổ chức đảng, tổ chức nhà nước lan sang nhiều tổ chức, từ cấp dưới đến ngang cấp, đến cấp trên; từ đơn lẻ đến sự liên kết giữa nhiều tổ chức, nhiều cấp. Từ thực hiện hành vi vi phạm ở một lĩnh vực, sang nhiều lĩnh vực hoặc chuyển từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác hoặc nhiều lĩnh vực trong cùng một thời điểm hoặc ở các thời điểm khác nhau.Từ khiếu sót, khuyết điểm, sai phạm do nguyên nhân khách quan (điều kiện, hoàn cảnh bên ngoài tác động từ cơ chế, chính sách, sự thiếu kiểm tra, kiểm soát, giám sát) của chủ thể quản lý (các tổ chức đảng, tổ chức Nhà nước), của hệ thống giám sát xã hội (các tổ chức đảng, tổ chức Nhà nước, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, các phương tiện thông tin đại chúng và của nhân dân, đến nguyên nhân chủ quan (do bột phát, đến cố ý lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách hoặc tự đặt ra các quy định, thủ tục trái với quy định của Đảng, Nhà nước, của cấp trên) để trục lợi.

          Quá trình tự chuyển hoá có thể diễn ra trong một thời gian dài, nhưng cũng có thể diễn ra trong một thời gian ngắn hoặc có thể diễn ra tức thời với sự diễn biến không bình thường, thậm chí là đột biến, khó lường.Quá trình tự diễn biến, chuyển sang tự chuyển hoá có thể diễn ra một cách tự phát chậm chạp, nhưng cũng có thể xảy ra lúc nhanh, lúc chậm, lúc sôi động, lúc âm thầm, hoặc có thể diễn ra một cách mau lẹ, liên tục, nhất là khi có thêm sự tác động của các nhân tố bên ngoài xã hội hoặc của các thế lực phản động, thù địch trong thực hiện âm mưu chiến lược diễn biến hoà bình của chúng, có thể kéo theo hoặc kết hợp với sự suy sụp về kinh tế, sự suy giảm về lòng tin của nhân dân, có thể đẩy tới sự  sụp đổ chế độ xã hội. Vấn đề này đã từng xảy ra và có bài học từ sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu là bằng chứng cụ thể của tình trạng "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" nhằm phá hoại các nước xã hội chủ nghĩa về chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hoá, xã hội... Vì thế, không thể phủ nhận tác động rất tiêu cực của diễn biến hoà bình đối với "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" từ trong nội bộ tổ chức đảng, tổ chức nhà nước, từ bên trong nội bộ của mỗi quốc gia, dân tộc.

          Tuy nhiên, từ thực tế bài học của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu cũng cần phải hết sức lưu ý là quá trình "tự diễn biến" dẫn đến "tự chuyển hoá" của tổ chức đảng, tổ chức nhà nước ở cấp dưới, trong phạm vi hẹp ở nội dung không phức tạp nghiêm trọng thì có thể kịp thời có biện pháp đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả. Nhưng khi đã có sự tự diễn biến chuyển sang tự chuyển hoá ở phạm vi rộng, có sự liên quan (liên kết) ở nhiều cấp, nhiều lĩnh vực, sự tiếp tay của các thế lực thù địch ở bên ngoài với tính chất tinh vi, phúc tạp, mức độ nghiêm trọng thì rất nguy hại, khó khăn trong việc đề ra chủ trương giải pháp đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả.

          Tình hình trên do một số nguyên nhân chính là: Bản thân cấp uỷ, tổ chức đảng, chi bộ, tổ chức nhà nước nhận thức không đúng, không đầy đủ về các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng, nguyên tắc tổ chức nhà nước; thấy cấp uỷ, tổ chức đảng, tổ chức nhà nước khác, địa phương, cơ quan, đơn vị khác thực hiện sai hoặc có thiếu sót, khuyết điểm, sai phạm nhưng được kiểm tra, giám sát, kiểm soát nhắc nhử, uốn nắn chấn chỉnh kịp thời thì có thể "bắt trước, làm theo"; Cấp uỷ, tổ chức đảng, uỷ ban kiểm tra, tổ chức nhà nước cấp trên buông lỏng vai trò lãnh đạo quản lý, điều hành, đôn đốc, kiểm tra, giám sát tổ cấp uỷ, tổ chức đảng, tổ chức nhà nước cấp dưới, để cấp dưới có thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nhưng không phát hiện được hoặc không kịp thời uốn nắn, nhắc nhở, chấn chỉnh, hoặc có biểu hiện bao che cho khuyết điểm, sai phạm của cấp dưới; khi cấp dưới có vi phạm nhưng không xem xét, xử lý kịp thời, hoặc tuy có xử lý nhưng không đúng mức, không kiên quyết, triệt để, để cấp dưới tiếp tục mắc phải khuyết điểm, vi phạm nghiêm trọng hơn. Những nghị quyết, chủ trương, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước không còn phù hợp, chồng chéo, mâu thuẫn, không có tính khả thi, dễ bị lợi dụng để sai phạm nhưng không được kịp thời sửa đổi, bổ sung, điều chính hoặc ban hành mới cho phù hợp.