NGHIÊN CỨU TÁC PHẨM ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA HỒ CHÍ MINH

         Trước Tình hình cách mạng Việt Nam cuối những năm 50 của thế kỷ XX khi cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta giành thắng lợi, nhưng đất nước vẫn tạm thời bị chia cắt thành hai miền. Miền Nam đang đẩy mạnh cách mạng dân tộc - dân chủ nhân dân. Miền Bắc bước vào giai đoạn cách mạng XHCN và đã thu được những thành tựu bước đầu quan trọng. Song cũng đang đặt ra nhiều vấn đề mới, đòi hỏi sự thử thách lớn đối với vai trò lãnh đạo của Đảng. Yêu cầu Đảng phải được xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, phải giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiền phong của Đảng. Đó là nhiệm vụ vừa cơ bản, vừa cấp bách trong công tác xây dựng Đảng lúc này.

Trải qua thời gian ba năm, từ sau kháng chiến thắng lợi, nhân dân ta ở miền Bắc đã ra sức khôi phục và phát triển kinh tế: “Nông nghiệp đã vượt hẳn mức trước chiến tranh. Công nghiệp đã khôi phục các xí nghiệp cũ, xây dựng một số nhà máy mới. An ninh trật tự được giữ vững, quốc phòng được củng cố" ⁽¹⁾. Tuy nhiên, cũng trong thời gian này, lợi dụng những khó khăn của ta, các thế lực thù địch xúi dục quần chúng lôi kéo những phần tử bất mãn đòi phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng.

Đảng ta nắm chính quyền trong nửa nước. Đa số cán bộ, đảng viên được tôi luyện trong chiến tranh, luôn giữ vững và phát huy tốt vai trò tiên phong gương mẫu. Song vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh, sa vào chủ nghĩa cá nhân, thoái hoá, biến chất về đạo đức lối sống. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Hiện nay, chủ nghĩa cá nhân đang ám ảnh một số đồng chí. Họ tự cho mình cái gì cũng giỏi, họ xa rời quần chúng, không muốn học hỏi quần chúng mà chỉ muốn làm thầy quần chúng. Họ ngại làm việc tổ chức, tuyên truyền và giáo dục quần chúng. Họ mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh. Kết quả là quần chúng không tin, không phục, cũng không yêu họ. Chung quy là họ không làm nên trò trống gì” ⁽²⁾. Để xây dựng được một đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm của cách mạng, đòi hỏi Đảng ta phải chăm lo củng cố, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, nâng cao trình độ lý luận Mác-Lênin, đặc biệt là nâng cao đạo đức cách mạng của đội cán bộ, ngũ đảng viên và kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân.

Trước yêu cầu đó, Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm: "Đạo đức cách mạng" với bút danh Trần Lực. Tác phẩm được đăng trên Tạp chí "Học tập" số 12 năm 1958. Đây là một trong những tác phẩm tập trung đầy đủ nhất những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.

Tư tưởng chủ yếu của tác phẩm là chỉ ra những khuyết điểm của một số ít cán bộ, đảng viên còn thấp kém về đạo đức, phẩm chất nhất là căn bệnh “chủ nghĩa cá nhân” từ đó mà lây lan nhiều chứng bệnh khác, nhiều khuyết điểm khác, làm giảm uy tín của Đảng trước nhân dân.

        Xác định trách nhiệm của Đảng cầm quyền lãnh đạo giáo dục kiên quyết đấu tranh quét sạch chủ nghĩa cá nhân, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng, nâng cao ý thức học tập, rèn luyện, trình độ hiểu biết, tinh thần trách nhiệm làm tốt mọi nhiệm vụ.

Nội dung cơ bản của tác phẩm tập trung vào:

Làm rõ  vị trí, vai trò của đạo đức cách mạng: Trong tác phẩm "Đạo đức cách mạng", Hồ Chí Minh đã chỉ rõ vị trí, vai trò quan trọng của đạo đức cách mạng. Theo Người đạo đức là cái gốc, là nền tảng đảm bảo cho người cách mạng hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng. Bởi vì "làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang"

Theo Hồ Chí Minh để hoàn thành thắng lợi sự nghiệp cách mạng vẻ vang, thì người cách mạng, người cán bộ, đảng viên phải có đạo đức, có tâm huyết với sự nghiệp cách mạng. Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Vì lợi ích chung của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích riêng của cá nhân minh. Khi cần, thì sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo đức cách mạng.

Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: có đạo đức cách mạng thì khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ"; lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hoá...

Đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên trong tư tưởng Hồ Chí Minh luôn gắn với tài năng, là cơ sở để tài năng hình thành, phát triển và được trọng dụng. Bởi vì, khi người cán bộ, đảng viên có đạo đức, có tâm huyết với sự nghiệp cách mạng sẽ tạo nên động lực to lớn để thúc đẩy họ khắc phục mọi khó khăn, trở ngại vươn lên học tập, nâng cao trình độ, năng lực để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Đạo đức cách mạng là nhân tố cơ bản tạo nên uy tín và thanh danh của Đảng. Hồ Chí Minh thường dạy: Đảng ta là “đạo đức và văn minh", nhân dân nhìn vào Đảng trước hết là nhìn vào tư cách, đạo đức cán bộ, đảng viên. Có đạo đức tốt người cán bộ, đảng viên mới có uy tín trước nhân dân và được nhân dân mến phục tin yêu. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh đã khẳng định vai trò to lớn của đạo đức cách mạng của người cách mạng: "Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân".

Hồ Chí Minh không chỉ luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên phải quan tâm rèn luyện đạo đức cách mạng mà chính bản thân Người còn là tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng.

Tư tưởng đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, đồng thời kế thừa tư tưởng đạo đức phương Đông, những tinh hoa đạo đức của nhân loại; đặc biệt tư tưởng đạo đức của Mác, Ăngghen, Lênin, cũng như tấm gương đạo đức trong sáng các ông đã để lại.

Trong tác phẩm "Đạo đức cách mạng" chủ yếu đề cập đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên, thể hiện ở những nội dung cơ bản sau:

Tuyệt đối trung thành với Đảng, hiếu với dân

Hồ Chí Minh đã coi trung, hiếu là phẩm chất đạo đức bao trùm, nội dung cơ bản chi phối các nội dung khác. Quan niệm trung, hiếu của Người có nội hàm rộng lớn và cách mạng, khác với quan niệm trung với vua, hiếu với cha mẹ của chế độ phong kiến, nho giáo. Theo Hồ Chí Minh, trung là trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Hiếu là hiếu với dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, trong đó có hiếu với cha mẹ mình. Theo Người, nếu phải nói một cách ngắn gọn nhất, khái quát nhất, thì: "Đạo đức cách mạng là: Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất".

Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật Đảng, thực hiện tốt đường  lối, chính sách của Đảng.

Đặt lợi ích của Đảng và nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc.

Ra sức học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng và cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ”

Cũng như Mác, Ăngghen và Lênin, Hồ Chí Minh coi bản chất của đạo đức cách mạng chính là biểu hiện bản chất giai cấp công nhân - giai cấp có sứ mệnh lịch sử vĩ đại là lật đổ sự thống trị của giai cấp áp bức, bóc lột, thiết lập chuyên chính vô sản, xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Trên thực tế không có thứ đạo đức phi giai cấp, vì vậy, theo Hồ Chí Minh "Người cách mạng phải thấy rõ điều đó và đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân, để hết lòng hết sức đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, cho giai cấp công nhân và cho toàn thể nhân dân lao động. Đạo đức cách mạng là tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân   dân" ⁽²⁾

Vô luận trong hoàn cảnh nào, cũng phải quyết tâm đấu tranh chống mọi kẻ địch.

Theo Hồ Chí Minh, tiến lên chủ nghĩa xã hội là cuộc đấu tranh lâu dài và gian khổ. Cần có người cách mạng là vì còn có kẻ địch chống lại cách mạng. Kẻ địch gồm có ba loại.

Chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc là kẻ địch rất nguy hiểm.

Thói quen và truyền thống lạc hậu cũng  là kẻ địch to; nó ngấm ngầm ngăn trở cách mạng tiến bộ. Chúng ta lại không thể trấn áp nó, mà phải cải tạo nó một cách rất cẩn thận, rất chịu khó, rất lâu dài.

Loại địch thứ ba là chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng tiểu tư sản còn ẩn nấp trong mình mỗi người chúng ta. Nó chờ dịp - hoặc dịp thất bại, hoặc dịp thắng lợi để ngóc đầu dậy. Nó là bạn đồng minh của hai kẻ địch kia. Vì vậy: “Đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, cũng phải quyết tâm đấu tranh chống mọi kẻ địch, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu quyết không chịu khuất phục, không chịu cúi đầu. Có như thế mới thắng được địch và thực hiện được nhiệm vụ cách mạng” ⁽³⁾.

Hoà mình với quần chúng

Sự nghiệp cách mạng là của quần chúng. Đảng chỉ vững mạnh khi gắn bó máu thịt với quần chúng nhân dân. Để gắn bó mật thiết với quần chúng, Hồ Chí Minh yêu cầu đội ngũ cán bộ, đảng viên phải có phẩm chất đạo đức, lối sống của người cách mạng. Chính bản thân Người là tấm gương mẫu mực về tinh thần tận tuỵ phục vụ nhân dân, hoà mình với quần chúng nhân dân. Hồ Chí Minh đã khẳng định : "Đạo đức cách mạng là hoà mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng,  lắng nghe ý kiến của quần chúng. Do lời nói và việc làm, đảng viên, đoàn viên và cán bộ làm cho dân tin, dân phục, dân yêu đoàn kết quần chúng chặt chẽ chung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hăng hái thực hiện chính sách và nghị quyết của Đảng” ⁽¹⁾.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra những nguyên tắc cơ bản để định hướng cho sự lãnh đạo của Đảng, cũng như việc tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên.

Rèn luyện đạo đức là công việc phải tiến hành lâu dài, bền bỉ suốt đời.

Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức ở mỗi cán bộ, đảng viên không phải là một việc giản đơn, có thể hoàn thành ngay trong  một sớm, một chiều. Mà đó là một quá trình liên tục, thường xuyên, lâu dài, bền bỉ suốt cuộc đời. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”

Mỗi cán bộ, đảng viên phải lăn lộn trải qua con đường đấu tranh cách mạng lâu dài và gian khổ, đầy cam go, thử thách mới có thể thành công, mới có đạo đức cách mạng. Việc tu dưỡng đạo đức của cán bộ, đảng viên phải được thực hiện thông qua hoạt động thực tiễn sinh hoạt, học tập, lao động, chiến đấu. Khi cách mạng gặp thuận lợi, cũng như lúc khó khăn, thử thách, cán bộ, đảng viên đều phải rèn luyện để nâng cao đạo đức cách mạng. Bởi vì, khi mới vào Đảng, khi mới trở thành cán bộ hầu như ai cũng là người tốt, nhưng nếu không rèn luyện thường xuyên thì sẽ dễ bị danh lợi, uy quyền, tiền tài, sắc đẹp... làm cho gục ngã thoái hoá, biến chất về đạo đức, lối sống. Vì vậy, việc rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên phải được thực hiện trong suốt cả cuộc đời.

Thực tiễn cho thấy rằng, nhiều thế hệ cán bộ, đảng viên đã học tập, rèn luyện theo tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh, phấn đấu quên mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của Tổ quốc và nhân dân, xứng đáng là người chiến sỹ tiên phong, được quần chúng tin yêu, mến phục. Những cán bộ, đảng viên ấy đã có đóng góp to lớn cho thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.

Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa đang đặt ra đòi hỏi cấp bách phải bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức của đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.

Sự thống nhất giữa lời nói với việc làm là nguyên tắc rất quan trọng chỉ đạo mọi suy nghĩ và hành động của người cán bộ, đảng viên, giúp họ có tín nhiệm cao trước quần chúng. Hồ Chí Minh khẳng định: "Nếu đảng viên tư tưởng và hành động không nhất trí, thì khác nào một mớ cắt rời "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Như vậy, thì không thể lãnh đạo quần chúng, không thể làm cách mạng.

Lời nói và việc làm của đảng viên rất quan hệ đến sự nghiệp cách mạng, vì nó ảnh hưởng đến quần chúng”

Chủ tịch Hồ Chí Minh là hiện thân trọn vẹn của sự thống nhất biện chứng giữa lời nói đi đôi với việc làm. Trong suốt cuộc đời cách mạng của mình dù ở cương vị nào Người cũng đã nói và làm những điều ích nước, lợi dân. Chính sự thống nhất giữa lời nói với việc làm, giữa tư tưởng với hành động là nét đặc sắc tạo nên bề rộng, chiều sâu và tầm cao của một nhân cách vĩ đại - Hồ Chí Minh.

Sinh thời, Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên: "Những chính sách và nghị quyết của Đảng đều vì lợi ích của nhân dân. Vì vậy, đạo đức cách mạng của người đảng viên là bất kỳ khó khăn đến mức nào cũng kiên quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng” ⁽²⁾. Người còn chỉ rõ: "Do lời nói và việc làm, đảng viên, đoàn viên và cán bộ làm cho dân tin, dân phục, dân yêu, đoàn kết quần chúng chặt chẽ xung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hăng hái thực hiện chính sách và nghị quyết của Đảng”.

Theo Hồ Chí Minh, đối với người phương Đông, nhất là đối với người Việt Nam giàu tình cảm, một tấm gương sống còn có giá trị hơn 100 bài diễn văn tuyên truyền. Vì vậy, cần phải nêu những tấm gương sáng về đạo đức cho mọi người học tập. Theo Người: "Trong Đảng ta, các đồng chí Trần Phú, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai và nhiều đồng chí khác đã vì dân, vì Đảng mà oanh liệt hy sinh, đã nêu gương chói lọi của đạo đức cách mạng chí công vô tư cho tất cả chúng ta học tập”.

Xây đi đôi với chống

Xây đi đôi với chống là một nguyên tắc cơ bản trong giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng. Nguyên tắc này chỉ đạo hành vi của cán bộ, đảng viên giúp họ từng bước hoàn thiện phẩm chất đạo đức của mình. Bởi vì, theo Hồ Chí Minh, mỗi con người đều có cái thiện và cái ác ở trong lòng. Ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng.

Tuy nhiên, xây phải luôn đi đôi với chống, chống lại cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức, theo quan điểm của Người là chống nhằm mục đích xây. Đây là một quá trình gay go, phức tạp không phải ngày một, ngày hai có thể làm được. Bởi lẽ: "Sinh trưởng trong xã hội cũ, chúng ta ai cũng mang trong mình hoặc nhiều hoặc ít vết tích xấu nhất và nguy hiểm nhất của xã hội cũ là chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân trái ngược với đạo đức cách mạng, nếu nó còn lại trong mình, dù là ít thôi, thì nó sẽ chờ dịp để phát triển, để che lấp đạo đức cách mạng, để ngăn trở ta một lòng một dạ đấu tranh cho sự nghiệp cách mạng”. Và Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Muốn gột rửa sạch những vết tích xấu xa của xã hội cũ, muốn rèn luyện đạo đức cách mạng, thì chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng, tự cải tạo để tiến bộ mãi. Nếu không cố gắng để tiến bộ, thì tức là thoái bộ, là lạc hậu. Mà thoái bộ và lạc hậu thì sẽ bị xã hội tiến bộ sa thải".  Theo Hồ Chí Minh, chúng ta xây dựng xã hội mới, đạo đức mới từ xã hội cũ với những con người của lịch sử để lại, còn mang nặng những thói hư, tật xấu của chế độ cũ. Vì thế sự nghiệp xây dựng một nền đạo đức mới, con người mới xã hội chủ nghĩa phải là một cuộc đấu tranh bền bỉ để chống lại cái cũ đã lỗi thời, lạc hậu không thích hợp với yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng.

Việc đấu tranh với kẻ địch ở tiền tuyến bằng súng bằng gươm còn dễ, nhưng việc đấu tranh với kẻ địch trong con người, trong nội bộ, trong tinh thần tư tưởng, là một việc khó khăn đau xót. Đấu tranh với cái cũ phải kiên quyết, kiên trì bền bỉ. Song, khi làm công tác tư tưởng, đừng có theo kiểu làm cho ai cũng thấy như mình nhỏ đi, thấy con người mình xấu xa đi. Thực tế mỗi người đều có cái hay, cái dở, không nên chỉ nói cái dở, mà không nói cái hay, cái tốt...

Để xây và chống có hiệu quả, theo Hồ Chí Minh phải thực hiện tự phê bình và phê bình một cách trung thực, thẳng thắn và dũng cảm. Người cho rằng muốn thành người cán bộ, đảng viên tốt phải có tinh thần tự  phê phán: "Chúng ta không sợ sai lầm, chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình. Không chịu nghe phê bình và không tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thoái bộ".

Một vấn đề mà Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm là chủ nghĩa cá nhân. Vì chủ nghĩa cá nhân mà ngại khó, ngại khổ, sa vào tham ô, hủ hoá, sống lãng phí, xa hoa, xa dân. Họ tự cao, tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, độc đoán chuyên quyền, xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh; cũng do chủ nghĩa cá nhân mà mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, coi thường kỷ cương phép nước. Không lấy "mình vì mọi người" mà lại chỉ muốn "Mọi người vì mình".  Theo Hồ Chí Minh "Chủ nghĩa cá nhân là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt, nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Mà ai cũng biết rằng xuống dốc thì dễ hơn lên dốc. Vì thế mà càng nguy hiểm”.

Tuy nhiên, Người cũng chỉ rõ: Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là "giày xéo lên lợi ích cá nhân". Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời sống riêng của bản thân và của gia đình mình. Nếu những lợi ích cá nhân đó không trái với lợi ích của tập thể thì không phải là xấu. Nhưng lại phải thấy rằng chỉ ở trong chế độ xã hội chủ nghĩa thì mỗi người mới có điều kiện để cải thiện đời sống riêng của mình, phát huy tính cách riêng và sở trường riêng của mình. Không có chế độ nào tôn trọng con người, chú ý xem xét những lợi ích cá nhân đúng đắn và bảo đảm cho nó được thoả mãn bằng chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. "Trong chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa là chế độ do nhân dân lao động làm chủ thì môĩ người là một bộ phận của tập thể, giữ một vị trí nhất định và đóng góp một phần công lao trong xã hội. Cho nên lợi ích cá nhân là nằm trong lợi ích của tập thể, là một bộ phận của lợi ích tập thể. Lợi ích chung của tập thể được bảo đảm thì lợi ích riêng của cá nhân mới có điều kiện để được thoả mãn" ⁽³⁾.

Có thể nói "Đạo đức cách mạng" là một tác phẩm quan trọng của chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng. Đây là tác  phẩm có giá trị to lớn cả về lý luận và thực tiễn, đặc biệt khi Đảng cầm quyền.

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn xã hội, cán bộ, đảng viên thường nắm giữ những cương vị chủ chốt trong các cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Đó là điều kiện thuận lợi để họ đem hết tài năng và sức lực của mình để cống hiến cho sự nghiệp cách mạng. Nhưng nếu Đảng không thường xuyên quan tâm giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên sẽ dễ dẫn tới nguy cơ quan liêu, xa rời quần chúng, thoái hoá biến chất về đạo đức, lối sống.

Thực tế cho thấy trong những năm qua, sự nghiệp đổi mới của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đem lại những thành tựu quan trọng trên nhiều lĩnh vực. Những giá trị đạo đức mới đã được xây dựng và góp phần thúc đẩy sự nghiệp cách mạng. Tuy nhiên, tình trạng tệ nạn xã hội và sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và nhân dân đang là những trở ngại lớn trên con đường đổi mới đất nước. Do đó, nghiên cứu tác phẩm "Đạo đức cách mạng" và phấn đấu, rèn luyện theo tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh là vấn đề cấp thiết đối với mọi cán bộ, đảng viên.

Phải tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị, rèn luyện đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.

Mỗi cấp uỷ đảng cần có kế hoạch định kỳ kiểm điểm việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng, khơi dậy ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên. Đưa tự phê bình và phê bình thành nền nếp thường xuyên, có chất lượng cao. Không làm qua loa, chiếu lệ, hình thức. Thi hành kỷ luật nghiêm khắc đối với đảng viên suy thoái phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống...

Mỗi cán bộ, đảng viên cần tự giác rèn luyện đạo đức cách mạng thực hiện cho được những lời dạy của chủ tịch Hồ Chí Minh, ở bất kỳ cương vị nào cũng phải chấp hành cương lĩnh, điều lệ Đảng, Nghị quyết của Đảng và pháp luật Nhà nước, chịu sự quản lý của tổ chức đảng; gương mẫu về đạo đức lối sống ở nơi công tác và nơi cư trú.

Nghiên cứu tác phẩm "Đạo đức cách mạng" của chủ tịch Hồ Chí Minh giúp cán bộ, đảng viên, nhận thức sâu sắc hơn nguồn gốc của những sai lầm, khuyết điểm đều bắt nguồn từ sự suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống, từ chủ nghĩa cá nhân. Trên cơ sở đó kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện sai trái, tiêu cực tham ô, lãng phí quan liêu, thực hành cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư theo tư tưởng, đạo đức của Hồ Chí Minh, thiết thực góp phần xây dựng nền đạo đức mới và nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện nay.

Hồ Chí Minh (1958), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2002,

Tập 9, Tr. 282 - 293