Trong mỗi giai đoạn cách mạng, năng lực cầm quyền và nâng cao năng lực
cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam Nam được Đại hội
toàn quốc lần thứ X, XI thông qua cũng ghi: “Đảng Cộng sản Việt Nam
Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế trong bối cảnh tình hình quốc
tế và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp với nhiều thách thức khó lường, để
Đảng ta xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và cả dân tộc, củng cố địa vị, uy tín, vị thế và nâng cao năng lực cầm quyền.
Để nâng cao năng lực cầm quyền của mình, trước hết Đảng phải "đổi mới
phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền của Đảng"[1] cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh mới
Thực tiễn phát triển phong phú về quy mô, tốc độ và chiều
sâu, sau 30 năm của công cuộc đổi mới đòi
hỏi Đảng ta phải không ngừng xây dựng, chỉnh đốn nhằm nâng cao năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu ngang tầm nhiệm vụ. Để phát huy tích cực nhất những thành
tựu của 30 năm đổi mới, Đảng ta ý thức và tự đòi hỏi: Phải "Đổi mới và hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng",
bảo đảm vừa nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, vừa phát huy tính chủ động,
sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của Nhà nước, Mặt trận, các đoàn thể nhân dân,
và người đứng đầu; khắc phục khuynh hướng buông lỏng lãnh đạo hoặc bao biện làm
thay; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, thắt chặt mối quan
hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Đó là mục đích, yêu
cầu và nội dung của việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo, phương thức
cầm quyền của Đảng hiện nay. Theo đó, để đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng
đối với Nhà nước, cần giải
quyết tốt các vấn đề sau đây:
Một là, tập
trung đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước: Đây là khâu mấu
chốt trong việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng nói chung. Đảng lãnh đạo
Nhà nước bằng đường lối, quan điểm, các nghị quyết, quyết định, nguyên tắc giải
quyết các vấn đề trọng đại của quốc kế dân sinh; xử lý những vấn đề cụ thể,
nhưng có ý nghĩa chính trị quan trọng, mệnh hệ tới nhiều giai cấp, tầng lớp và
những vấn đề phức tạp trong quan hệ quốc tế. Trong khi kiên trì nguyên tắc Đảng
lãnh đạo tuyệt đối và trực tiếp về mọi mặt đối với lĩnh vực quốc phòng và an
ninh, cần phát huy tốt vai trò, chức năng quản lý, điều hành của Nhà nước trong
các lĩnh vực đó. Xây dựng cơ chế vận hành của Nhà nước, bảo đảm tất cả mọi
quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân.
Đảng lãnh đạo Nhà nước thể chế hóa, cụ thể hóa đường lối
của Đảng thành Hiến pháp, pháp luật, kế hoạch, các chương trình mục tiêu lớn
của Nhà nước, bảo đảm cho Nghị quyết của Đảng đi vào cuộc sống một cách đầy đủ,
kịp thời và hiệu quả. Đảng lãnh đạo nhưng không bao biện, làm thay Nhà nước;
trái lại, phát huy mạnh mẽ vai trò chủ động, sáng tạo của Nhà nước trong quản lý
đất nước và xã hội.
Đảng lãnh đạo xây dựng Nhà nước phù hợp với nhiệm vụ mới,
trước hết bảo đảm xây dựng Nhà nước thực sự trong sạch, vững mạnh, hoạt động có
hiệu lực, hiệu quả cao. Đảng lãnh đạo Nhà nước thông qua việc thống nhất lãnh
đạo và quản lý công tác tổ chức cán bộ và đội ngũ cán bộ chủ chốt công tác
trong các cơ quan nhà nước; đồng thời tôn trọng, phát huy trách nhiệm của các
tổ chức, phát huy mọi sáng kiến của cán bộ, đảng viên là công chức, viên chức.
Trong việc đổi mới tổ chức, cán bộ và phương thức hoạt động của Nhà nước, phải
đặc biệt quan tâm, bảo đảm ổn định, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất
là trước những bước ngoặt của cách mạng, sự biến động không thuận lợi của đời
sống chính trị quốc tế.
Kết hợp chặt chẽ việc lãnh đạo bằng tổ chức đảng với lãnh
đạo thông qua cá nhân đảng viên, nhất là người đứng đầu, trong bộ máy nhà nước
theo nguyên tắc tập trung dân chủ và nêu cao vai trò trách nhiệm của đảng viên
là người đứng đầu. Cùng với việc kiện toàn bộ máy, làm rõ chức năng, nhiệm vụ
của các tổ chức đảng, trước hết là đảng đoàn, ban cán sự đảng trong các cơ quan
nhà nước, cần chú trọng nâng cao trách nhiệm và tính đảng của các đảng viên
hoạt động trong các cơ quan này. Mọi đảng viên, bất kể ở cương vị nào, đều phải
luôn nêu cao tính đảng cả trong nhận thức, hành động, trong giữ gìn phẩm hạnh
và lối sống; gắn bó mật thiết với nhân dân, tôn trọng quyền làm chủ của nhân
dân.
Đảng kiểm tra, giám sát hoạt động của bộ máy nhà nước
thông qua tổ chức đảng, đảng viên; đồng thời, lãnh đạo công tác thanh tra của
Nhà nước; lãnh đạo tổ chức, động viên quần chúng kiểm tra, giám sát các công
việc và hoạt động của Nhà nước; phát huy mặt tốt, khắc phục mặt yếu kém, đẩy
lùi tiêu cực. Thông qua đó, tổng kết kinh nghiệm, luôn bổ sung, hoàn chỉnh
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước. Xây dựng quy
chế công tác và chỉ đạo việc phối hợp kiểm tra của cấp ủy với thanh tra nhà
nước và thanh tra nhân dân, nhằm nâng cao chất lượng kiểm tra, thanh tra làm
cho sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đạt hiệu lực và hiệu quả
cao và đúng pháp luật.
Như vậy, sự lãnh đạo của Đảng bảo đảm cho Nhà nước hoạt động theo đúng đường lối chính trị, bảo đảm
phối kết hợp và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, tạo cơ
chế cho Nhà nước và các tổ chức hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ.
Theo đó, phương thức lãnh đạo của Đảng không
phải là dùng mệnh lệnh hành chính, mà là phát huy dân chủ, đề cao tính đảng và
nâng cao năng lực thực tế của tổ chức đảng và đảng viên hoạt động ở
các cơ quan nhà nước.
Phương thức lãnh đạo của Đảng đối
với Nhà nước ở cấp trung ương cần tiếp tục đổi mới, hoàn thiện từng bước trên
các phương diện chủ yếu cụ thể sau:
- Đối với Quốc
hội: Là cơ quan đại biểu cao nhất của
nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, do đó, sự lãnh đạo của Đảng đối
với Quốc hội phải nhằm phát huy đầy đủ trách nhiệm và quyền hạn, bảo đảm hoạt
động của Quốc hội đúng các quan điểm, đường lối của Đảng; đồng thời, thể hiện
đầy đủ tinh thần dân chủ theo Hiến pháp và Luật Tổ chức, hoạt động của Quốc
hội.
Phân biệt rõ và chọn đúng những vấn đề, các quan điểm cơ
bản có tính nguyên tắc mà Bộ Chính trị cần chỉ đạo. Những vấn đề ở tầm quan
điểm nếu ý kiến còn khác nhau, thì Quốc hội thảo luận dân chủ theo phương hướng
của Đảng và quyết định theo đa số. Trong bất cứ vấn đề nào, các đảng viên phải
nêu cao ý thức tổ chức kỷ luật, nói và làm theo đúng nghị quyết của Đảng; đồng
thời, phát huy dân chủ, tham gia thảo luận, tranh luận thẳng thắn, để Quốc hội
có quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân, thể hiện đúng chủ trương, đường lối của
Đảng.
- Đối với Chính phủ: Với vị
thế là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, do
đó, Ban Chấp hành Trung ương xem xét những phương hướng, chủ trương, chính sách
lớn được hoạch định theo thẩm quyền của Chính phủ trên các lĩnh vực bảo đảm
đúng định hướng chính trị của Đảng, trên cơ sở tờ trình của Ban Cán sự Đảng
Chính phủ. Vai trò quản lý kinh tế - xã hội của Chính phủ vốn đã hết sức quan
trọng lại càng quan trọng hơn trong cơ chế kinh tế mới. Chính phủ phải thực
hiện đầy đủ cả chức năng quản lý nhà nước - chức năng công quyền - và chức năng
phục vụ xã hội, tổ chức tốt đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân với khối
lượng ngày càng lớn và yêu cầu ngày càng cao. Là Đảng cầm quyền, Đảng có trách
nhiệm lãnh đạo về chính trị, tư tưởng và tổ chức để Chính phủ thực hiện đúng
chức năng, vai trò, trọng trách quản lý nhà nước. Đại hội X của Đảng chỉ rõ:
"Xác định rõ những loại việc ở tầm Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị,
Ban Bí thư trực tiếp quyết định; những loại việc Chính phủ chủ động quyết định
theo thẩm quyền", để cơ quan lãnh đạo của Đảng tập trung thời gian, công
sức vào nhiệm vụ lãnh đạo chính trị, lãnh đạo tư tưởng, kiểm tra việc thực hiện
đường lối. Ở đây, đòi hỏi sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, giữa khoa học
và nghệ thuật lãnh đạo của Đảng trong việc phân định danh mục công việc của
Đảng và của Chính phủ.
Sự lãnh đạo thống nhất của Đảng đối với Quốc hội và Chính
phủ về công tác cán bộ là một trong những trọng trách của Đảng cầm quyền. Đại
hội X của Đảng xác định: "Quán triệt và thực hiện đúng nguyên tắc Đảng
thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đồng thời đề cao
trách nhiệm của các tổ chức đảng trong hệ thống chính trị và người đứng đầu tổ
chức". Do đó, tiếp tục cụ thể hóa nguyên tắc quan trọng này thành những
quy định phù hợp và rõ ràng về trách nhiệm và thẩm quyền của Quốc hội và Chính
phủ, của Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ... trong công tác cán bộ của
bộ máy nhà nước. Nhất là đề cao hơn nữa trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng
Chính phủ và các bộ trưởng trong việc lựa chọn, đào tạo, bố trí sử dụng cán bộ
trong bộ máy quản lý nhà nước, bởi lãnh đạo, quản lý cán bộ trong bộ máy nhà
nước là nhiệm vụ quan trọng của Đảng cầm quyền, cũng là trách nhiệm hàng đầu
của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của pháp luật. Người đứng đầu Chính phủ
phải chịu trách nhiệm đầy đủ trước Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ trong bộ
máy của mình.
- Đối với các lĩnh vực quốc phòng, an
ninh, Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt từ quan
điểm tới chính sách; đồng thời, phát huy trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối
với các cơ quan này. Những việc khác, Chính phủ quyết định theo thẩm quyền.
- Đối với lĩnh vực tư pháp, Đảng lãnh
đạo các cơ quan bảo vệ pháp luật toàn diện, chặt chẽ về chính trị, tư tưởng, tổ
chức và cán bộ, bảo đảm cho hoạt động tư pháp thực hiện đúng đường lối, quan
điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đảng lãnh đạo sự phối hợp hoạt động giữa
các cơ quan tư pháp, giữa các cơ quan tư pháp với các cơ quan nhà nước khác,
các đoàn thể nhân dân... tạo ra sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị
trong việc ngăn ngừa và xử lý tranh chấp, vi phạm, tội phạm. Đối với một số vụ
án nghiêm trọng có liên quan đến an ninh chính trị, đối ngoại, có ảnh hưởng xã
hội sâu rộng thì Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy địa phương cần có sự lãnh đạo
trên cơ sở tôn trọng quyền theo luật định của các cơ quan tư pháp; bảo đảm việc
xử lý đúng pháp luật và đạt hiệu quả chính trị - xã hội tốt. Các cấp ủy không
được can thiệp vào hoạt động và thẩm quyền tố tụng của các cơ quan bảo vệ pháp
luật.
- Ở địa phương:
Căn cứ vào quy định và hướng dẫn của Đảng, các cấp ủy đổi mới sự lãnh đạo của
cấp ủy đối với chính quyền các cấp, các đoàn thể theo Điều lệ Đảng và pháp luật
của Nhà nước, phù hợp với địa phương một cách sáng tạo. Các cấp ủy và tổ chức
đảng xây dựng quy chế cụ thể về nội dung và phương thức lãnh đạo, phong cách và
lề lối làm việc đối với các cơ quan chính quyền... Tất cả phải nhằm thực hiện
một cách đúng đắn, thắng lợi và hiệu quả các nhiệm vụ đề ra, theo đường lối của
Đảng.
Hai là, đối với các đoàn thể chính trị - xã hội, tập trung làm tốt những vấn đề sau:
Sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể là định
hướng chính trị, nội dung và phương thức hoạt động của các tổ chức
này, trước hết là mục tiêu, phương hướng phát triển, nội dung hoạt động chủ yếu
trong từng thời kỳ, nhằm phát huy cao nhất vai trò của Mặt trận và các đoàn thể
trong việc tập hợp đoàn kết rộng rãi, giáo dục quần chúng, nâng cao trình độ
chính trị, văn hóa, nghề nghiệp, đạo đức... nhằm bảo đảm quyền làm chủ của nhân
dân và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong thực hiện chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước...
Ba là, định hướng của Đảng về công tác tổ chức - cán bộ của Mặt trận và
các đoàn thể tập trung vào việc xây dựng cơ cấu tổ chức phù hợp, quy mô hợp lý
và đúng phạm vi hoạt động; tiêu chuẩn, phương hướng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
cán bộ; giới thiệu người đứng đầu để các đoàn thể chính trị - xã hội bầu cử
theo Điều lệ của các tổ chức. Đảng lãnh đạo và phát huy tinh thần tự chủ, sáng
tạo của Mặt trận và các đoàn thể trong xây dựng tổ chức, đổi mới tổ chức làm cơ
sở để đổi mới nội dung lớn và phương thức hoạt động chủ yếu.
Bốn là, chỉ đạo đổi mới cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo một cách
phù hợp, đúng đắn và hiệu quả đối với Mặt trận, các đoàn thể và từng loại hội.
Tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống luật pháp về Mặt trận, đoàn thể
và các hội theo đường lối, quan điểm của Đảng.
Để đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo, phương thức
cầm quyền của Đảng, cần thực hiện tốt các vấn đề vừa cơ bản, vừa cấp bách sau:
Trước hết, tiếp tục nghiên cứu nhằm xây dựng hệ thống quy chế, quy
định một cách thống nhất và cụ thể trên tất cả mọi phương diện, mọi lĩnh vực. Chú
trọng xây dựng các ban tham mưu của Đảng đủ mạnh về đội ngũ, nhất là trình độ
kiến thức, năng lực nghiên cứu và hoạt động thực tiễn, đổi mới lề lối, phong
cách làm việc.
Thứ hai, không ngừng tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, nâng
cao trình độ khoa học trong hoạch định đường lối, chủ trương. Đổi mới tổ chức
bộ máy đảng theo hướng tinh gọn, thạo việc. Cải tiến quy trình ra nghị quyết và
chú trọng chỉ đạo thực hiện; nâng cao chất lượng công tác thông tin; chú trọng
điều tra, làm thử, rút kinh nghiệm và nhân rộng kinh nghiệm; phát huy trí tuệ
tập thể của cấp ủy, đội ngũ đảng viên; xây dựng cơ chế dân chủ trong nghiên
cứu, triển khai thực hiện và các chính sách khác bảo đảm cho các quyết sách được
thực hiện kịp thời, đúng đắn và nghiêm chỉnh.
Về tổ chức thực hiện, cần coi
trọng làm tốt khâu quán triệt
quan điểm, chủ trương của Đảng thật phù hợp và thiết thực cho từng loại đối
tượng. Thể chế hóa nghị quyết của Đảng thành kế hoạch, pháp luật và chính sách
của Nhà nước và những quy chế, quy định cụ thể của các tổ chức đảng. Từng bước
quy chế hóa tổ chức và hoạt động của tổ chức đảng, thực hiện đúng nguyên tắc
tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng theo hướng thực sự thiết
thực, sâu sát cơ sở, sâu sát và gắn bó với nhân dân; xác định đúng trọng tâm,
trọng điểm cần giải quyết, nói ít làm nhiều, nói đi đôi với làm. Đặc biệt
khuyến khích, cổ vũ mọi sự tìm tòi, sáng tạo thực hiện nghị quyết của Đảng ở
tất cả các cấp ủy, các ngành, các địa phương... Đổi mới phong cách của người
lãnh đạo, quản lý nói chung, người đứng đầu cấp ủy, đứng đầu bộ máy nhà nước,
Mặt trận và các đoàn thể nói riêng theo hướng khoa học, thiết thực và thạo
việc. Hiện đại hóa các phương tiện làm việc.
Cuối cùng, thực thi
nghiêm chế độ báo cáo, tăng cường công
tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Không làm tốt công tác kiểm tra là
buông lỏng sự lãnh đạo. Do đó, cùng với kiểm tra, giám sát trong Đảng, cần phối
hợp chặt chẽ với thanh tra, giám sát từ phía Nhà nước, sự giám sát của công
luận, của nhân dân và của toàn bộ hệ thống chính trị, đối với các tổ chức đảng
và đảng viên ở mọi lúc, mọi nơi; các tổ chức đảng chú trọng sơ kết, tổng kết việc thực hiện nghị
quyết, chỉ đạo chặt chẽ, sát thực hoạt động của chính quyền các cấp, Mặt trận
và các đoàn thể; thực hiện kịp thời chế độ
khen thưởng và kỷ luật nghiêm minh theo Điều lệ Đảng, điều lệ các
đoàn thể và pháp luật của Nhà nước.
Đổi mới phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền của
Đảng là một yêu cầu khách quan tất yếu để Đảng lãnh đạo đất nước ngang tầm với
nhiệm vụ. Tập trung rà soát, bổ sung, điều chỉnh, ban hành mới, xây dựng đồng
bộ hệ thống các qui chế, qui định, qui trình công tác để tiếp tục đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị. Khắc phục
tình trạng Đảng bao biện làm thay hoặc buông lỏng lãnh đạo các cơ quan quản lý
nhà nước. đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và các
đoàn thể nhân dân, tôn trọng nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức và
hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đổi mới phong cách, lề lối làm việc
của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ trung ương đến địa phương. Thực hiện tốt
chế độ lãnh đạo tập thể đi đôi với phát huy tinh thần chủ động sáng tạo và
trách nhiệm cá nhân, nhất lafd trách nhiệm người đứng đầu. phát huy vai trò
trách nhiệm của các tổ chức đảng, đảng viên, cấp ủy viên hoạt động trong cơ
quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Đổi mới cách ra Nghị
quyết, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm, tra, sơ tổng kết
việc thực hiện nghị quyết của Đảng. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong
Đảng, khắc phục tình trạng rườm rà, bất hợp lý về thủ tục, giảm bớt giấy tờ hội
họp, sâu sát thực tế, cơ sở, nói đi đôi với làm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét