TƯ TƯỞNG CÁC MÁC - SỨC SỐNG MÃNH LIỆT TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY

      Các Mác sinh ngày 5-5-1818, mất năm 1883 "ngày 14-3, buổi chiều vào lúc 3 giờ kém 15 phút, nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong những nhà tư tưởng hiện đại đã ngừng suy nghĩ (1). Ông đã để lại kho tàng lý luận khoa học đúng đắn, khách quan, chân thực. Năm 1992, giáo sư, tiến sĩ Mi-chen Va-des nhà triết học, thành viên của Trung tâm nghiên cứu và tư liệu về Hê-ghen và Mác thuộc Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp đã viết trong lời nói đầu cuốn sách của ông: "Mác - nhà tư tưởng của cái có thể" như sau: "Sức sống của một tư tưởng được tính bằng con số những cuộc tranh luận mà nó gây ra. Về mặt này chủ nghĩa Mác thật là ao ước".

Trong phần "Dân luận" (sách nói trên) Mi-chen Va-des viết tiếp "Tác phẩm của Mác phải được nhận thức đúng đắn hơn... Hơn thế, chủ nghĩa Mác thuộc vào nền văn hoá đương đại... tư tưởng của Mác đã được biết đến nhiều, nó đã cắm sâu vào thế giới". Hay Nhà triết học nổi tiếng Gieo Pan Sa-ri thì coi chủ nghĩa Mác "vẫn là triết học của thời đại chúng ta. Nó không thể bị vượt qua bởi vì những hoàn cảnh sinh ra triết học ấy còn chưa bị vượt qua" (Phê phán lý luận biện chứng, Pa-ri; Gallimard, 1960, tr.29). Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định chủ nghĩa Lênin là "trí khôn" của Đảng, "là lực lượng tư tưởng hùng mạnh chỉ đạo Đảng chúng tôi, làm cho Đảng chúng tôi có thể trở thành hình thức tổ chức cao nhất của quần chúng lao động, hiện thân của trí tuệ danh dự và lương tâm của dân tộc chúng tôi"(2), là "cái cẩm nang thần kỳ" là lý luận cách mạng tiên phong

      Nói về vấn đề dân tộc, giai cấp thể hiện trong "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (1848) Các Mác cho rằng: "Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chống giai cấp tư sản... lúc đầu lại mang hình thức đấu tranh dân tộc" giai cấp vô sản mỗi nước trước hết phải giành lấy chính quyền,... phải tự mình trở thành dân tộc"(4) thì sau bao nhiêu năm Hội nghị Trung ương lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Đông Dương, dưới sự chỉ đạo của Hồ Chí Minh (5-1941) đã khẳng định: "Trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp, đến vạn năm cũng không đòi lại được"(5). Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954) miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, miền Nam còn bị thống trị của đế quốc Mỹ và tay sai, Đảng ta xác định hai nhiệm vụ chiến lược, trong đó đặt lên hàng đầu là đấu tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai, giải phóng miền Nam, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Như vậy, trong đấu tranh giải phóng dân tộc của chúng ta, lý luận Mác vẫn soi rọi chúng ta đi. Nếu như Mác tìm ra quy luật của lịch sử là "mỗi một giai đoạn phát triển kinh tế nhất định của một dân tộc hay một thời đại, tạo thành một cơ sở trên đó người ta phát triển các thể chế nhà nước, các quan điểm pháp quyền..."(6) thì trong giai đoạn phát triển kinh tế Đảng ta đã vận dụng xác định đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế và chính trị “lấy đổi mới kinh tế làm trung tâm, trên cơ sở đó từng bước đổi mới hệ thống chính trị”.

        Hiện nay, hàng loạt vấn đề của đời sống thực tiễn đang đòi hỏi lý luận phải giải quyết. Chẳng hạn những vấn đề cụ thể của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN có sự quản lý của nhà nước; tiêu chuẩn đảng viên trong điều kiện nền kinh tế thị trường; vấn đề Đảng lãnh đạo nhà nước pháp quyền,... Không thể giải quyết những vấn đề nóng hổi của đời sống thực tiễn của "ngày hôm nay" chỉ bằng những kinh nghiệm của "ngày hôm qua". Chúng ta lại tìm thấy ở Mác những chỉ dẫn quan trọng: "Tư tưởng cố gắng biến thành hiện thực, vẫn chưa đủ; bản thân thực tiễn cũng phải cố gắng hướng tới tư tưởng"(8). Mác đã viết trong Lời nói đầu "Góp phần phê phán triết học pháp quyền của Hê-ghen" như sau: "...Sự phê phán không chỉ là nhiệt tình của đầu óc mà là đầu óc của nhiệt tình. Sự phê phán không phải là con dao mổ mà là vũ khí...". Mác để lại cho chúng ta, cho muôn đời sau lời dạy bất hủ: "Các học thuyết duy vật chủ nghĩa coi sự thay đổi là do hoàn cảnh và giáo dục gây ra, đã quên rằng cần phải có những con người để làm thay đổi hoàn cảnh và bản thân nhà giáo dục cũng cần phải được giáo dục"(10). Mác không chỉ là "nhà tư tưởng của cái có thể" mà ông còn là "nhà tư tưởng của đời sống hiện thực", hiện nay tư tưởng vẫn luôn sống mãnh liệt với thời gian.

(1) Các Mác, Ph.Ang ghen tuyển tập, tập 5, NXB Sự Thật, H. 1983, tr.661.

(2) Hồ Chí Minh, toàn tập, (xuất bản lần 2), NXBCTQG, H.2000, tập 7, tr.517.

(3) Các Mác, Ph.Ăngghen tuyển tập, tập 5, NXB Sự Thật H. 1983, tr.666.

(4) Các Mác.Ph.Ăngghen tuyển tập, tập 1, NXB Sự Thật, H.1983, tr.555 - 565.

(5) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng (1930-1945) do Ban nghiên cứu lịch sử Đảng Trung ương xuất bản, H. 1997, tr. 196.

(6) Các Mác, Ph.Ăngghen tuyển tập, tập 5, NXB Sự Thật, H. 1983, tr.662.

(7, 8, 10) Các Mác, Ph.Ăng ghen tuyển tập, tập 1, NXB Sự Thật H. 1983, tr.27 và 255.

(9) Hồ Chí Minh, toàn tập, (xuất bản lần 2), NXBCTQG, H.2000, tập 12, tr.557-558