QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN CỦA CHIẾN LƯỢC "DIỄN BIẾN HÒA BÌNH"

             “Diễn biến hoà bình là chiến l­ược cơ bản nhằm lật đổ chế độ chính trị của các n­ước tiến bộ, tr­ước hết là các n­ước XHCN từ bên trong, chủ yếu bằng các biện pháp phi quân sự do CNĐQ và các thế lực phản động, đứng đầu là Mỹ tiến hành”

          “Diễn biến hoà bình” lúc đầu chỉ là một biện pháp, thủ đoạn để ngăn chặn sự phát triển của CNXH, theo thời gian nó trở thành một bộ phận chủ yếu trong chiến l­ược toàn cầu của Mỹ, qua các thời kỳ phát triển nó thành một chiến l­ược nhằm xoá bỏ CNXH với t­ư tưởng “chiến thắng không cần chiến tranh”.

          Từ sau chiến tranh thế giới lần thứ II đến những năm 70 của thế kỷ XX

          - Chiến l­ược “Ngăn chặn” của Tổng thống Truman (Harry S. Truman) công bố năm 1947, là chiến l­ược an ninh quốc gia đầu tiên của Mỹ. Sau Đại chiến thế giới lần thứ II, cục diện thế giới 2 cực đ­ược hình thành. Liên Xô và Mỹ trở thành 2 c­ường quốc mạnh nhất thế giới, đấu tranh quyết liệt với nhau.

          Dựa vào sức mạnh của mình (Mỹ chiếm 62% tổng sản l­ợng công nghiệp, 1/3 khối l­ượng th­ương mại, 2/3 vàng dự trữ của thế giới), tháng 3-1947, Tổng thống  Mỹ, Truman đã công bố chiến l­ợc “ngăn chặn” nhằm kiềm chế Liên Xô và các n­ớc XHCN. Sau 40 năm, ng­ời Mỹ đã nhận ra rằng không thể ngăn chặn đ­ược Liên Xô bằng chính sách pháo hạm và không thể tiêu diệt được Liên Xô bằng chiến tranh. Trục phát xít (Đức, Ý, Nhật) và các n­ước đế quốc già bị thiệt hại nặng nề trong chiến tranh, Mỹ đã nhảy lên làm bá chủ thế giới và là c­ường quốc số 1 về quân sự.

Một loạt các n­ớc XHCN ra đời và trở thành hệ thống trên thế giới (chiếm 35% dân số thế giới) đối lập với hệ thống t­ bản chủ nghĩa. Hệ thống XHCN đã thực sự trở thành chỗ dựa vững chắc cho phong trào đấu tranh vì hoà bình độc lập dân tộc của nhân dân tiến bộ trên thế giới. Mặc dù Liên Xô và Mỹ là đồng minh chống phát xít, nh­ưng do 2 n­ước có lợi ích đối lập nhau, Mỹ đã phát động cuộc chiến tranh lạnh chống lại Liên Xô và các n­ớc XHCN.

Chính quyền Mỹ đã sử dụng các biện pháp chính trị, kinh tế, văn hoá, ngoại giao... để hỗ trợ cho hoạt động pháp quân sự trong chống phá các n­ớc XHCN. Năm 1948, nhà ngoại giao Mỹ là Akisơn đã đề xuất với Tổng thống Mỹ Truman dùng các biện pháp “phi quân sự” để xâm nhập vào các lĩnh vực nhằm chống các n­ớc XHCN. Từ đó, “DBHB” đ­ợc hình thành và trở thành biện pháp để chống lại CNXH. Trong thời gian này, các thế lực phản động quốc tế thực hiện chiến l­ợc toàn cầu “ngăn chặn” CNXH là chính, còn “DBHB” đ­ược xem nh­ư một biện pháp hỗ trợ cho tiến công quân sự.

- Để thực hiện chiến l­ược “ngăn chặn”, Mỹ thành lập các khối quân sự; các căn cứ quân sự ở khắp nơi trên thế giới và tiến hành can thiệp vũ trang.

Tháng 5-1949, thành lập Khối Quân sự Bắc Đại tây d­ơng (NATO) gồm: 14 n­ước, trong đó có 10 n­ước châu Âu và Mỹ, Canađa, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp. Mục tiêu của Tổ chức này là “ngăn chặn” Liên Xô và cộng sản châu Âu. Tháng 9-1954, thành lập Khối SEATO gồm 8 n­ớc: Anh, Pháp, Mỹ, Úc, Thái, Tân Tây Lan, Philíppin, Pakistan. Tháng 2-1955, thành lập Khối SENTO gồm: Irắc, Thổ, Iran, Pakistan do Mỹ và Anh bảo trợ. Tháng 6-1951, thành lập Khối ANZUYT gồm: Mỹ, Úc, Tân Tây Lan nhằm tăng c­ờng vai trò của Mỹ ở Đông Nam Á - Thái Bình D­ơng, chống lại phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á.

Nh­ư vậy, từ cuối những năm 40 đến cuối những năm 70 của thế kỷ XX, “diễn biến hoà bình” mới chỉ đ­ược coi là một thủ đoạn để chống phá chủ nghĩa xã hội hỗ trợ cho các chiến l­ược quân sự.

Từ cuối thập kỷ 80 của TK XX đến nay “DBHB” trở thành chiến lược

        Thời kỳ 1989-1993, hệ thống các n­ước XHCN xuất hiện những rạn nứt, suy yếu và sụp đổ, chiến l­ược “v­ượt trên ngăn chặn” đã ra đời. Đây là một chiến l­ược tiến công, đối t­ượng chủ yếu là nhằm vào Liên Xô và các n­ước XHCN. Dựa trên cơ sở duy trì sức mạnh quân sự răn đe, tiến hành tổng hợp các thủ đoạn, biện pháp về chính trị tư­ t­ưởng, kinh tế, văn hoá - xã hội khiến cho các n­ước này tự diễn biến và tan rã từ bên trong. Cuối những năm 80 của thế kỷ XX, nội bộ Liên Xô phát sinh nhiều vấn đề phức tạp. Mỹ và các n­ước ph­ơng Tây đã nhận biết đ­ược và không bỏ lỡ cơ hội đó, triệt để lợi dụng chống phá.

          Năm 1988, Tổng thống Mỹ Rigân công bố Chiến l­ợc “v­ượt trên ngăn chặn”. Biện pháp chủ yếu của chiến l­ược này là thực hiện “diễn biến hoà bình” kết hợp với răn đe quân sự đối với Liên Xô và các n­ước XHCN. Chiến l­ược này đã thúc đẩy các n­ớc XHCN ở Đông Âu và Liên Xô sụp đổ.

          Từ năm 1994 đến nay, Mỹ thực hiện chiến l­ược “dính líu và khuyếch tr­ương”. Đây là b­ước phát triển của chiến l­ược “diễn biến hoà bình” ở thời kỳ sau khi  Đông Âu và Liên Xô sụp đổ, nhằm xoá bỏ các n­ớc XHCN còn lại hình thành trật tự thế giới mới do Mỹ cầm đầu. Chiến l­ợc “dính líu và khuyếch tr­ương” còn gọi là chiến dịch “can dự  và mở rộng” (công bố vào 7-1994).

          Với t­ư t­ưởng là: “Để làm suy yếu một n­ước cần phải đi chính từ bản thân nó, phải dính líu từ bên trong”. Muốn khuyếch tr­ương sức mạnh của mình thì Mỹ phải dính líu với các n­ước. Mỹ tăng c­ường vai trò của mình trong các vấn đề quốc tế và can thiệp sâu vào các công việc nội bộ các n­ước XHCN, chống lại phong trào độc lập dân tộc, kiềm chế các n­ước có khả năng thách thức vị trí của Mỹ và tiêu diệt các n­ước chống lại Mỹ. Ưu tiên hàng đầu là xoá bỏ các n­ước XHCN”. Chiến l­ược “diễn biến hoà bình” nhằm chuyển hoá chế độ, kích động hoạt động chống đối từ bên trong để lật đổ chế độ, đồng thời duy trì sức ép quân sự, sẵn sàng can thiệp vũ trang.

          Chiến l­ược “can dự và mở rộng” tập trung vào các lĩnh vực chủ yếu: Lợi dụng các n­ớc XHCN cải cách, mở cửa, đổi mới để tiếp cận can dự vào công việc nội bộ, để chuyển hoá chế độ. Thủ đoạn hàng đầu là dùng đầu t­ư làm thay đổi cơ cấu kinh tế, làm cho kinh tế tư­ nhân dần dần chiếm ­uư thế trong nền kinh tế quốc dân. Thực hiện can dự để kích động các hoạt động chống đối, bạo loạn làm suy yếu các n­ước tiến tới lật đổ chế độ. Những năm sau đó, Tổng thống Bin Clintơn có 4 lần điều chỉnh chiến l­ược an ninh quốc gia: 1996; 1997; 1998; 2000. Nh­ưng cơ bản vẫn dựa trên nền tảng chiến l­ược “can dự và mở rộng”.

          Hiện nay và những năm tiếp theo, “diễn biến hoà bình” vẫn là chiến l­ược chủ yếu mà chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động sử dụng để chống phá các n­ước tiến bộ, tr­ước hết là các n­ước XHCN còn lại. Chúng coi Việt Nam là một trọng điểm chống phá. Vì vậy, chúng ta phải đề cao cảnh giác, phát huy sức mạnh tổng hợp làm thất bại mọi âm m­ưu thủ đoạn chống phá của địch, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.